فالت سیبری در بخش آسیایی کشور روسیه واقع شده است. از سال ۱۳۵۳ که برای اولین بار این پرنده در ایران ثبت شد، مسیر مهاجرت این پرنده به ایران نامشخص بود.
تا اینکه ردیاب های ماهواره ای نشان داد که آنها از غرب دریای خزر وارد ایران شده و در تالابهای بین المللی فریدونکنار، از باران و سرخرود زمستان-گذرانی میکنند.

درنا پرنده ای زیبا و با شکوه است. درنا طوسی رنگ است و دم و شاه پرهایش سیاه رنگ می باشد. وجود پرهای بلندتر در ناحیه قفسه سینه بر شکوه و جلال این پرنده افزوده است.
درنا رقص بسیار زیبایی دارد و از لک لک زیباتر است. در قسمت عقبی چشم های درنا یک دسته پر
همانند ابرو وجود دارد که بر زیبایی این پرنده می افزاید.
دم درناها نسبت به جثه شان کوتاه است و در آسمان به صورت عدد هشت پرواز می کنند و زندگی گروهی دارند، اما این مطلب در مورد درنای سفید سیبری تدوین شده است.

در فرهنگ عمید آورده است که درنا پرنده ای است وحشی و حلال گوشت، دارای پاهای بلند و گردن دراز و دم کوتاه و بیشتر در کنار آبها می نشیند. گوشت لذیذی دارد و هنگام پرواز در آسمان، دسته دسته بشکل مثلث حرکت می کنندو یکی از آنها مانند فرمانده در راس مثلث قرار می گیرد. درنا را کلنگ و باتر هم می نامند و به عربی “کرکی” می گویند

در فرهنگ عمید آورده است که درنا پرنده ای است وحشی و حلال گوشت، دارای پاهای بلند و گردن دراز و دم کوتاه و بیشتر در کنار آبها می نشیند. گوشت لذیذی دارد و هنگام پرواز در آسمان، دسته دسته بشکل مثلث حرکت می کنندو یکی از آنها مانند فرمانده در راس مثلث قرار می گیرد. درنا را کلنگ و باتر هم می نامند و به عربی “کرکی” می گویند

بلندی قامت درنا به ۱/۵ متر می رسد. درنا معمولا در۶ سالگی بالغ می شود و زمانی که جفتی انتخاب
می کنند تا آخر عمرشان با همان جفت به سر می برند. حتی در صورت فوت جفت نیز جفت دیگری انتخاب نمی کنند و پرنده ای بسیار وفادار به حساب می‌آید درنای ماده در هر فصل فقط یک تخم می گذارد. درنا وابستگی زیادی به تالاب ها دارد و دشمن طبیعی آن عقاب ها، کرکس ها شاهین ها هستند، در مه غلیظ نیز درناها دچار مشکل می شوند. تک درنایی که همه ساله از سیبری به تالابفریدونکنار می آید ” امید ” نامیده می شود.

در سال های قبل تعداد آنها زیاد بوده اما در اثر شکار بی رویه متاسفانه در مسیر مهاجرت در قزاقستان (1) نیز بصورت افراطی این پرنده شکار می شود. فقط همین یکی باقی مانده که مذکر است. حدودا۶۰ سال پیش تقریبا ۲۰۰ قطعه درنای سفید سیبری به ایران می آمدند که این جمعیت در دهه۷۰ به ۱۲ قطعه و در دهه۸۰ به ۳ قطعه محدود گردید.از دهه۸۰ پروژه احیاء درنای سیبری شروع می شود. یعنی زمانی که فقط ۳ قطعه از آنها باقی مانده بود(امید2 جفتش به نام آرزو و تنها جوجه آنها)این درنا حدود هفتاد سال سن دارد  و امسال  نیز به ایران آمده است.

(خبر سیما)

درناها از ایران تا ژاپن پراکنده اند و در تابستان به سیبری باز می گردند. مسیر مهاجرت درنای سفید سیبری به ایران حدود ۵۰۰۰ کیلومتر است. در ژاپن و هندوستان به درناهای مهاجر غذا می دهند(در ژاپن ماهی و در هند غالت )اما در ایران درنا را فقط شکار می کنند!!

به قول ملک الشعرای بهار:

تو رخ مام وطن کندی و من گیسویش

رو که اف بر من و تف بر من و تو

در تمام مناطق قاره آسیا درنا نماد و سمبل زندگی طولانی است. مردم بومی شمال روسیه نواحی توندرا و تایگا این پرنده زیبا را مقدس می دانند. در ایران نام درنا را برای نامیدن دختران استفاده می کنند. امروزه در روسیه مرکز پرورش و تکثیر درنا راه اندازی شده و ۵ قطعه از جوجه های آنها نیز به ایران منتقل شده اند.
درناهایی که به این روش تکثیر می شوند قادر به مهاجرت نیستند و هدف از انتقال این جوجه ها به ایران فراگیری مهاجرت به همراه دیگر درناها بوده است.

 در قزاقستان درنا را پرنده ای باهوش قلمداد می کنند و باور دارند که خوردن مغز درنا باعث افزایش هوش افراد می شود.
 پاتوق درنای امید تاالب فریدونکنار است.
 ازآنجایی که همه اجزاء نظام طبیعی به هم وابسته است. نابودی وانقراض گونه های گیاهی و جانوری اثرات نامطلوبی را بر محیط زیست وحیاتجوامع انسانی خواهد داشت.

نویسنده و پژوهشگر و مربی اکوتوریسم : یوسف مهدویان

منبع: نشریه گردشگری آسان سفر